«Aνταποδοτικά» Δημοτικά Τέλη

Τα «Aνταποδοτικά» Δημοτικά Τέλη πρωτοεμφανίστηκαν με βασιλικό διάταγμα του 1958 και αναπροσαρμόστηκαν με νόμους το 1975 – 76. Με τα αστικά κέντρα στην μεταεμφυλιοπολεμική Ελλάδα να αναπτύσσονται ραγδαία και την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας για την ανάπτυξη των πόλεων με έναν οργανωμένο! τρόπο, οι υπηρεσίες που έπρεπε να προσφέρουν οι δήμοι διογκώθηκαν και με το λειτουργικό κόστος των πόλεων να αυξάνεται, η ιδέα μιας μορφής έμμεσης φορολόγησης των πολιτών που με την ιδιότητα του κάτοικου πια, θα πλήρωναν οι ίδιοι για τις υπηρεσίες που τους παρέχουν οι ΟΤΑ, έδινε λύση στο ζήτημα της χρηματοδότησης των δήμων.

Σήμερα είναι σαφές ότι στις σύγχρονες πόλεις μία από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες που παρέχουν οι δήμοι είναι η καθαριότητα και ο φωτισμός, και για αυτό οι δαπάνες που τις αφορούν είναι από τις πρώτες που πέρασαν εμμέσως στους κατοίκους μέσω των δήμων με την μορφή ανταποδοτικών τελών. Επίσης αν και όλοι γνωρίζουν το πόσο σημαντική είναι η καθαριότητα μιας πόλης, λίγοι γνωρίζουν ότι τα τέλη καθαριότητας είναι από τα μεγαλύτερα έσοδα που έχουν οι δήμοι από τέλη, εισφορές και φόρους (με διαφορά το μεγαλύτερο, πράγμα που ισχύει για κάθε δήμο πόσο μάλλον και για τον δικό μας) και που στις μέρες μας κοντράρει στα ίσια σε μέγεθος το σύνολο σχεδόν της τακτικής κρατικής επιχορήγησης που εισπράττουν οι ΟΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η σταδιακή αποδόμηση του «δημόσιου» δήμου και η λειτουργία και ανάπτυξη των δήμων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια έχει μεταφέρει στην συζήτηση για την διαμόρφωση του ύψους των δημοτικών τελών που γίνεται στο τέλος του χρόνου σε κάθε ΟΤΑ, τεράστια βαρύτητα γιατί αυτή με την σειρά της καθορίζει σε σημαντικό βαθμό και την πολιτική εσόδων των δήμων αλλά και την όψη της πόλης.

Τα νούμερα αυτά όμως απέχουν βέβαια παρασάγγας από τα προβλεφθέντα έσοδα και έξοδα που εμφανίζονται στον κάθε προϋπολογισμό φανερώνοντας μια άλλη πτυχή της χρησιμότητας των ανταποδοτικών τελών που είναι αυτή της δημιουργικής λογιστικής (για να μην έχει απορία κανείς για το πως ισοσκελίζονται οι προϋπολογισμοί και για το πως εμφανίζονται οι διοικήσεις των ΟΤΑ να έχουν νοικοκυρεμένα οικονομικά, οι αποκλίσεις στην περίπτωση του Χαλανδρίου ξεπερνούν το 50%.)

Τέλος ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η πολιτική ιδιωτικοποίησης στους δήμους φαίνεται και από την εξέλιξη της σχέσης των ανταποδοτικών τελών ως προς την τακτική κρατική χρηματοδότηση. Φτάνουμε έτσι για το 2005 για τα βεβαιωθέντα έσοδα του δήμου, τα ανταποδοτικά τέλη να φτάνουν σε ύψος σχεδόν την τακτική κρατική ενίσχυση. Τα επόμενα χρόνια τα ανταποδοτικά τέλη ξεπέρασαν την κρατική ενίσχυση αφού ο Νέος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων που ισχύει από το 2007 προβλέπει την δυνατότητα εξυπηρέτησης δανείων δια μέσω αυτών των τελών.